De watertoren heeft tot de jaren negentig dienstgedaan. Daarna komt hij in het bezit van de toenmalige gemeente Axel, die hem de status geeft van jong industrieel erfgoed. Tot opluchting van de vrijwilligers. “De watertoren in Terneuzen is afgebroken. Daar staat nu een flat. En elders maken ze er appartementen van. Je moet er toch niet aan denken! De watertoren is nu onderdeel van Het Warenhuis, het museum van Axel. Sinds 2000 is hij opengesteld voor publiek.”
Voor het eerst…
Elk jaar komen er zo’n 2.500 bezoekers de watertoren bewonderen. “Kinderen vragen vaak: waar is nou het water?”, vertelt vrijwilliger Anneke. “Ook stappen veel fietsers spontaan af of komen er Belgen langs. En natuurlijk inwoners uit Axel, die vaak beschaamd zeggen: ik zie hem al mijn hele leven en pas nu kom ik hem een keer bekijken. De bezoekers hebben gratis toegang en kunnen tot vijftig meter hoog de toren beklimmen. Als we met een schoolklas in het onderste reservoir staan, vragen we ze altijd even te gillen. Wat je dan hoort!”
Vrijwilliger Jan vertelt dat het een enorm solide gebouw is. “Een half jaar geleden stond alleen op een dag de toren blank. Het leidingwerk is van 1936, dat dient nu nog voor de afvoer van regenwater. Er was een leiding losgeschoten, waardoor het opeens weer een echte watertoren was. Verder moeten we regelmatig de goten schoonmaken. Daar liggen vaak prooiresten in, want helemaal bovenin de toren zit een nest met slechtvalken. Toevallig is er net een ei uitgekomen. Via twee camera’s kun je zowel het nest als de aanvliegroute in de gaten houden. Heel bijzonder.”
Inspectierondje door de dakgoot
In principe eens per jaar – uiteraard alleen als de slechtvalken niet aan het broeden zijn – komt Monumentenwacht de watertoren inspecteren. Om dat goed te kunnen doen, zijn er veiligheidsvoorzieningen aangebracht. Een speciaal daarvoor opgeleid klimteam van Monumentenwacht kan daardoor een inspectierondje maken door de dakgoot. Ook worden de betonnen pilaren geïnspecteerd op betonrot. Die zijn in zeer goede conditie en kunnen nog wel eeuwen mee. Kwetsbaarder is het dak: de koepel is gemaakt van dun beton, wat indertijd een nieuwe techniek was. Als ooit de koperen bekleding vernieuwd moet worden, is het maar de vraag hoe die koepel de tijd heeft doorstaan. Ook de stalen raampjes zijn op enig moment aan vervanging toe. Maar op dit moment staat de toren er heel goed bij.